Βρισκόμαστε στην αρχή της ιστορίας της νεότερης Ελλάδας, λίγο μετά την ανεξαρτησία του Ελληνικού κράτους και τη δολοφονία του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια και συγκεκριμένα στο έτος 1836. Ο αρχιγραμματέας και πρόεδρος του Υπουργικού συμβουλίου του βασιλιά Όθωνα, κόμης Ιωσήφ Άρμανσπεργκ δημοσιεύει στις 2 Δεκεμβρίου 1836 στην εφημερίδα της κυβερνήσεως, ένα από τα πρώτα βασιλικά διατάγματα του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους, του οποίου ο τίτλος του ήταν:
« Περί Κτηματολογίου »
Στο βασιλικό διάταγμα, που αξίζει πραγματικά κάποιος να το διαβάσει, κηρύσσεται η έναρξη σύνταξης Κτηματολογίου στην Ελλάδα και περιγράφεται αναλυτικά η διαδικασία του.
«Όλα τα ακίνητα κτήματα ιδιωτών, δήμων, φιλανθρωπικών καταστημάτων, εκκλησιών, μοναστηρίων και σωματείων, εξαιρουμένων όλων των εθνικών, και αυτών των υπό μίσθωσιν όντων, θέλουν εγγραφή εις επίτηδες βιβλία, λεγόμενα κτηματολόγια»
Οι προδιαγραφές σύνταξης του Κτηματολογίου εντυπωσιάζουν.
«Αι εγγραφαί θέλουν γίνεσθαι εις όνομα του δικαιώματι ιδιοκτησίας κατέχοντος, και θέλουν περιέχει 1.) Το είδος του κτήματος, αν δηλ. είναι αγρός, οικία κ.λπ. 2.) Την ονομασία του κτήματος, αν έχη. 3.) Την θέσιν. 4.) Τα όρια. 5.) Την έκτασιν, ή το μέγεθος ωσέγγιστα. 6.) Τους τίτλους της ιδιοκτησίας»
Επίσης, ορίζεται με λεπτομέρεια η διαδικασία σύνταξης του Κτηματολογίου, τα στάδια της οποίας ήταν η διαδικασία των δηλώσεων των πολιτών στον κτηματογράφο του αρμόδιου δημαρχείου, προσκομίζοντας είτε τίτλους, είτε ένορκες βεβαιώσεις δύο μαρτύρων, η περίοδος της ανάρτησης των κτηματολογικών πινάκων, η διαδικασία των ενστάσεων, ακόμη και η δυνατότητα δικαστικής διόρθωσης για κάποιο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, έως την τελική οριστικοποίηση των εγγραφών.
Είναι αξιοσημείωτο, ότι τα αναφερόμενα στο Βασιλικό διάταγμα του κόμη Άρμανσπεργκ του Δεκεμβρίου του 1836, ελάχιστα διαφέρει – στη γενική δομή του – από τη σύγχρονη διαδικασία κτηματογράφησης, που εξελίσσεται σήμερα στη χώρα.
Από τα παραπάνω δημιουργούνται δύο βασικά ερωτήματα.
Γιατί, άραγε, ένα από τα πρώτα νομοσχέδια του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους ήταν η κατάρτιση του Εθνικού Κτηματολογίου;
Γιατί, 184 ολόκληρα χρόνια μετά -σχεδόν 2 ολόκληρους αιώνες- το Εθνικό Κτηματολόγιο ακόμη δεν έχει γίνει πράξη;
Για να βρούμε τις απαντήσεις, πρέπει να γυρίσουμε πάλι πίσω στο χρόνο. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος ήταν θολό και ασαφές. Οι αποχωρούντες Τούρκοι πουλούσαν, αυθαίρετα, τεράστια τμήματα γης σε ξένους και Έλληνες του εξωτερικού, λεηλατώντας ουσιαστικά την Ελληνική γη, ενώ πλήθος ανεπίσημων τίτλων βασίζονταν στο δικαίωμα της πολυχρόνιας νομής και κατοχής (χρησικτησία). Ο Ιωσήφ Άρμανσπεργκ προσπάθησε με το διάταγμα της κατάρτισης του Κτηματολογίου, να προστατεύσει τους νόμιμους ιδιοκτήτες, να προσδώσει κύρος και νομιμότητα στις ιδιωτικές περιουσίες και να χρησιμοποιήσει το Κτηματολόγιο ως υπόβαθρο για την ώθηση της οικονομικής ανάπτυξης της Ελλάδας και κατ’ επέκτασιν της αξιοπιστίας της απέναντι στα σύγχρονα Ευρωπαϊκά κράτη. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούσε να διεκδικήσει νέα δάνεια από τους Ευρωπαίους, για να αρχίσει να οικοδομεί τις δομές μιας ρημαγμένης και πάμφτωχης νεοσύστατης χώρας.
Αλλά φευ…Η σύνταξη του Εθνικού Κτηματολογίου ήταν ένα αγκάθι στα σχέδια όλων αυτών, που ήδη λεηλατούσαν ιδιοκτησιακά την Ελληνική γη. Ήδη από την εποχή του Καποδίστρια, μεγαλοτσιφλικάδες διεκδικούσαν αναγνώριση των τεράστιων κτημάτων, που είχαν αποκτήσει με αμφιλεγόμενης αξιοπιστίας και νομιμότητας τίτλους.
Η σύνταξη του Εθνικού Κτηματολογίου ήταν ένα αγκάθι στα σχέδια όλων αυτών, που ήδη λεηλατούσαν ιδιοκτησιακά την Ελληνική γη. Ήδη από την εποχή του Καποδίστρια, μεγαλοτσιφλικάδες διεκδικούσαν αναγνώριση των τεράστιων κτημάτων, που είχαν αποκτήσει με αμφιλεγόμενης αξιοπιστίας και νομιμότητας τίτλους. Μάλιστα, αρκετοί συνδέουν την δολοφονία του κυβερνήτη Καποδίστρια και με την επίμονη άρνησή του να αναγνωρίσει τη νομιμότητα της κυριότητας των ιδιωτικών εκτάσεων των τσιφλικάδων, οι οποίοι λυμαίνονταν και καταπατούσαν κατά βούληση μεγάλα κομμάτια γης και δεν ήθελαν επ’ ουδενί να μπει τάξη, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν ανενόχλητοι και χωρίς έλεγχο τις καταπατήσεις τους.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η έλλειψη του Κτηματολογίου βόλευε πολλούς. Οι πολιτικοί κυβερνώντες – όλα αυτά τα 184 χρόνια – επέτρεψαν να λεηλατηθεί η Ελληνική γη, προκειμένου να ικανοποιήσουν τους πελάτες ψηφοφόρους τους ενώ υπήρχαν σοβαρά συμφέροντα από αρκετούς, που εκμεταλλεύονταν τη δημιουργική ασάφεια μιας θολής – και παντελώς απροσδιόριστης χωρικά – εγγραφής ενός υποθηκοφυλακείου.
Μα αλήθεια, είναι τόσο σημαντικό το Κτηματολόγιο, ώστε να είναι μία από τις πρώτες επιδιώξεις ενός νεοσύστατου κράτους;
Η απάντηση βρίσκεται κρυμμένη σε μία ερώτηση: Ποιος λογικός άνθρωπος θα επένδυε τα χρήματα που αγωνίστηκε μια ζωή να αποκτήσει σε μια αγορά ενός ακινήτου, όταν ανά πάσα στιγμή θα μπορούσε να έρθει ένας μακρινός κληρονόμος ενός μετανάστη από την Αυστραλία, με έναν παλαιό τίτλο από τις αρχές του αιώνα και να το διεκδικήσει; Ποιος ξενοδοχειακός όμιλος θα επένδυε εκατομμύρια ευρώ σε μία υπερσύγχρονη τουριστική μονάδα, δημιουργώντας δεκάδες θέσεις εργασίας, όταν θα υπήρχε η πιθανότητα να εμφανιστεί ένας κληρονόμος με οθωμανικό χρυσόβουλο στα χέρια του, υποστηρίζοντας ότι η γη του ανήκει;
Ποιος θα αγόραζε, αν δεν ήταν απόλυτα βέβαιος, ότι αυτό που αγοράζει θα του ανήκει και μετά την αγορά;Η λειτουργία του Εθνικού Κτηματολογίου σε μία χώρα, εγγυάται και κατοχυρώνει την ακίνητη ιδιοκτησία, τόσο νομικά όσο και χωρικά, βάζει ένα τέλος στην καταπάτηση ιδιωτικών και δημόσιων εκτάσεων, περιορίζει την αυθαίρετη και άναρχη δόμηση, αποκαθιστά τις ανακρίβειες στη φορολόγηση των ακινήτων, προστατεύει τις δασικές εκτάσεις και αποτελεί ένα ελεγμένο και αξιόπιστο υπόβαθρο, προσδίδοντας κύρος και αξιοπιστία σε κάθε πράξη που αφορά την ακίνητη ιδιοκτησία.
Η λειτουργία του Εθνικού Κτηματολογίου σε μία χώρα, εγγυάται και κατοχυρώνει την ακίνητη ιδιοκτησία, τόσο νομικά όσο και χωρικά, βάζει ένα τέλος στην καταπάτηση ιδιωτικών και δημόσιων εκτάσεων, περιορίζει την αυθαίρετη και άναρχη δόμηση, αποκαθιστά τις ανακρίβειες στη φορολόγηση των ακινήτων, προστατεύει τις δασικές εκτάσεις και αποτελεί ένα ελεγμένο και αξιόπιστο υπόβαθρο, προσδίδοντας κύρος και αξιοπιστία σε κάθε πράξη που αφορά την ακίνητη ιδιοκτησία. Η ολοκλήρωση του Εθνικού Κτηματολογίου αποτελεί θεμελιώδες έργο υποδομής κάθε χώρας, προσελκύοντας επενδύσεις και στηρίζοντας πολυδιάστατα την ανάπτυξη της κοινωνίας της.
Ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας και ο κόμης Άρμανσπεργκ, το γνώριζαν αυτό πολύ καλά.
Ας ελπίσουμε, έστω και μετά από δύο αιώνες, να κερδίσει η κοινή λογική και να παραδώσουμε στα παιδιά μας ένα σύγχρονο και παραγωγικό Ελληνικό κράτος με αξιόπιστες υποδομές και όραμα, κάνοντας τους καταπατητές και τους ιδιοκτησιακούς κοτζαμπάσηδες, απλά μια θλιβερή αναφορά στην ιστορία αυτής της χώρας.
Υ.Γ. Ο Πρωθυπουργός Ιωσήφ Άρμανσπεργκ, λίγες μόλις ημέρες μετά την υπογραφή του διατάγματος της κατάρτισης του Εθνικού Κτηματολογίου, αντικαταστάθηκε…
* Ο Γιώργος Φραγκιουδάκης είναι Αγρονόμος & Τοπογράφος μηχανικός ΕΜΠ με πολυετή εμπειρία σε μελέτες κτηματογραφήσεων και είναι συνιδρυτής του γραφείου “κτήμα+λόγος”, το οποίο εξειδικεύεται στην άμεση αντιμετώπιση θεμάτων κτηματολογίου.
mydimosio.gr
